تحلیل و بررسی میدان نقش جهان اصفهان و 4 بنای ساخته شده در آن (همراه نقشه ها و عکس)

در این پست از مدرسه معماری به تحلیل و بررسی میدان نقش جهان اصفهان یا میدان شاه یا میدان امام و تحلیل معماری بناهای ساخته شده در آن یعنی عالی قاپو، مسجد شاه (مسجد امام)، مسجد شیخ لطف الله و سردر قیصریه پرداخته ایم.

میدان نقش جهان از آثار دوره معماری ایران می باشد. جهت آشنایی بیشتر می توانید به صفحه آشنایی با معماری ایران در وبسایت ما مراجعه کنید.

معرفی میدان نقش جهان اصفهان

مسجدشاه که به نام‌های مسجد جامع، مسجد سلطانی و مسجد امام نیز شهرت دارد، یکی از مساجد میدان  نقش جهان در اصفهان است که در طی دوران صفوی ساخته شد و از بناهای مهم معماری اسلامی ایران به‌شمارمی‌رود.

• این بنا شاهکاری جاویدان از معماری و کاشی‌کاری در قرن یازدهم هجری است.
• مسجدِشاه در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت  107 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بررسی معماری میدان نقش جهان

میدان نقش جهان که با نام تاریخی میدان شاه نیز شناخته می شد، پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران به طور رسمی میدان امام نامگذاری شده است.

میدان مرکزی شهر اصفهان که در قلب مجموعه تاریخی نقش جهان اصفهان واقع شده است.

بناهای تاریخی در چهار طرف میدان نقش جهان شامل عالی قاپو، مسجد شاه (مسجد امام)، مسجد شیخ لطف الله و سردر قیصریه که ورودی اصلی بازار اصفهان است. علاوه بر این بناها، دویست ساختمان دو طبقه با حجره‌هایی در اطراف میدان وجود دارد که معمولاً محل فروش صنایع دستی اصفهان است.

در تاریخ 8 بهمن 1313 میدان نقش جهان در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. در اردیبهشت 1358 از اولین آثار ایرانی بود که به عنوان میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسید (دانشنامه ویکیپدیا).

• میدان نقش جهان کجاست؟

میدان نقش جهان، میدانی مستطیل شکل در مرکز شهر اصفهان است.

• میدان نقش جهان به دستور کدام پادشاه ساخته شد؟

این میدان پس از به دستور شاه عباس دوم ساخت میدان شاه نام گرفت. در زمان ثبت با همین نام در فهرست میراث جهانی ثبت شد و در حال حاضر در این فهرست با نام میدان امام ثبت شده‌است.

تا پیش از دوره صفویه، باغی به نام نقش جهان وجود داشت اما در زمان شاه عباس دوم به دلیل شلوغ شدن بیش از حد بازار اطراف و فروشندگان تصمیم بر آن شد که علاوه بر میدان عتیق (یا میدان کهنه) و میدان شاه، میدان دیگری ساخته شود. این میدان که محلش بسیار نزدیک به میدان شاه و پشت مسجد شیخ لطف‌الله بود، میدان نو نام گرفت. از آنجا که عمارت قدیمی در باغ نقش جهان هم‌زمان با ساخت این میدان، تخریب و مصالح آن در آنجا استفاده شد، میدان نو را میدان نقش جهان نیز می‌نامیدند.

بناهای میدان نقش جهان (میدان امام) اصفهان

در این میدان چهار بنای شگفت انگیز عالی قاپو، مسجد شیخ لطف الله، مسجد شاه یا امام و بازار قیصریه جای گرفته اند که در این پاورپوینت معماری آن ها به همراه نقشه (پلان، نما ) و عکس بررسی شده است.

مسجد جامع عباسی ( مسجد شاه / مسجد امام )

نمایی از تاریخ اصفهان 

مسجد شاه مهمترین مسجد به جای مانده از دوره صفویه در ایران است. معمار این مسجد استاد علی اکبر اصفهانی می باشد.

ارتفاع گنبد مسچد امام اصفهان 52 متر است. ارتفاع مناره های اصلی 48 متر و ارتفاع مناره های ورودی 42 متر است.

از ویژگی های این مسجد می توان به موزاییک های بسیار زیبا و هنرمندانه، ارتباط معماری و بصری مسجد و چهار مناره آن با میدان، نابرابری محور میدان با قبله و تصحیح آن در راهروهای ورودی وانعکاس صدا ی زیر گنبد مسجد اشاره کرد.

در گذشته به نام‌های مسجد مهدی، مسجد جامع، مسجد سلطانی، مسجد شاهی، مسجد کبیر عباسی و مسجد شاه شناخته می‌شد و امروزه به نام مسجد امام نامیده می‌شود.

مسجد شیخ لطف الله

شاهکار معماری و کاشی کاری

مسجد شیخ لطف الله یکی از بناهای اطراف میدان است که به عنوان مسجد انحصاری شاه عباس مورد استفاده قرار می گرفت.

این مسجد به دستور شاه عباس و تامارا سون (به انگلیسی: Tamara Sonn) ساخته شد و یکی از زیباترین بناها به شمار می رود.

این بنا در ضلع شرقی میدان واقع شده است.

مسجد شیخ لطف الله در دوره قاجار آسیب زیادی دید و در زمان رضاشاه بازسازی شد. گنبد این بنا 32 متر ارتفاع دارد و ساخت آن 17 سال به طول انجامیده است. تفاوت این بنا با سایر مساجد دوران صفویه در این است که مسجد شیخ لطف الله  فاقد صحن و مناره است.

عمارت ( کاخ ) عالی قاپو

عالی‌ترین کاخ میدان نقش جهان

از ویژگی های بارز عالی قاپو وجود صدا و پخش صدا در ورودی، سالن پذیرایی بسیار زیبا، سالن اصلی موسیقی است

پشت ساختمان عالی قاپو راه پله مارپیچ وجود دارد که در گذشته در آن محل اذان گفته می شد. این سازه بر پایه دیوارهای باربر و تیرها و ستون های چوبی بنا شده است.

اکنون بسیاری از معماران در حال بازسازی سقف رنگی آن هستند.

شاه‌عباس به منظور قداست بخشیدن به کاخ عالی‌قاپو، دری از درهای رواق مرقد علی را که با دری نو جایگزین شده بود، برای مدخل ورودی استفاده نمود. در زمان سلطنت شاه عباس، در این باغ محلی وجود داشته که بستخانه نامیده می‌شده و مقروضین و محکومین و مجرمین، تا زمانی که می‌توانستند با هزینه شخصی در آن مکان بمانند از مجازات مصون بودند.

بازار قیصریه اصفهان

این بازار

سردر قیصریه، پاتوق تاجران اصفهانی

بازار قیصریه، یکی از معروف‌ترین بازارهای میدان نقش جهان

دروازه‌های چوگان، جاذبه ای ناشناخته در قلب اصفهان

تحلیل معماری میدان نقش جهان

تحلیل معماری میدان نقش جهان اصفهان

تحلیل سایت میدان نقش جهان